Türkiye-ABD İlişkilerinde Neler Yaşanacak? İşte Çözülmesi Gereken Problemler

ABD'de Donald Trump'ın başkanlık seçimlerini kazanmasının ardından Türkiye ile ilişkiler ve mevcut problemler konusunda nasıl bir politika izleneceği merak edilmeye başlandı.

Dünyanın yakından takip ettiği Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) seçimlerin kazananı beklenenden çok kısa bir sürede belli oldu. Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trump başkanlık için istenen en az 270 delegeyi aşarak ABD'deki yeni başkanlığın sahibi konumuna geldi. 

TÜRKİYE-ABD İLİŞKİLERİNDE NELER YAŞANACAK?

Trump'ın ABD'nin 47'nci başkanı olmasının ardından Türkiye ile yeni dönemde neler yaşanacağı merak konusu oldu. ABD'nin mevcut başkanı Joe Biden döneminde Türkiye-ABD ilişkileri oldukça gergin dönemden geçti. Henüz seçilmeden Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı devirmek için muhalefeti destekleyeceğini açıklayan Biden'la Cumhurbaşkanı Erdoğan arasında sıcak bir iletişim yaşanmadı.

İki lider arasında yaşanan iletişim eksikliği ve Türkiye'ye karşı var olan önyargılar nedeniyle iki ülke arasındaki problemler de giderek büyüdü. ABD yönetimi tarafından müttefik olarak kabul edilen Türkiye'ye karşı düşmanca tavırda sayılacak adımlar atıldı. 

PKK/YPG'YE DESTEK

Joe Biden'ın aldığı kararlar nedeniyle Donald Trump ve Cumhurbaşkanı Erdoğan arasında masaya yatırılması gereken bazı sorunlar bulunuyor. Türkiye ile ABD arasında en büyük problem olarak terör örgütü PKK/YPG'ye verilen destek olarak gösteriliyor. ABD yönetimi geçtiğimiz yıllarda Suriye'nin kuzeyinde yuvalanan terör örgütüne binlerce tırlık silah ve mühimmat desteğinde bulunmuş ve Türkiye'nin tüm itirazlarına rağmen terör örgütü YPG'nin güçlenmesine olanak sağlamıştı. 

S-400 VE F35 PROJESİ

Diğer bir önemli konu olarak ise Rusya'dan alınan S-400 hava savunma sistemleri ve Türkiye'nin F-35 projesinden çıkarılması konusu bulunuyor. 

Türkiye, ABD ve Avrupalı müttefikleri tarafından hava savunma ihtiyaçlarının karşılanmaması ve Türkiye'ye satış yapılmaması üzerine, Ortadoğu'daki gelişmeler gereği kendi kararlarını almaya mecbur bırakıldı. Yaşanan süreç sonunda Türkiye Rusya'dan S-400 hava savunma sistemlerini satın aldı. Bu kapsamda ilk S-400 füzelerinin teslimatı 2019 yılında yapıldı.

Türkiye'nin Rusya'dan hava savunma füzeleri satın almasına karşı çıkan ABD yönetimi ise bu hamlenin karşılığında kısa bir süre içerisinde Türkiye'yi 5. nesil savaş uçağı programı F-35'lerin üretim sürecinden çıkardı. 

Biden yönetiminde halledilemeyen S-400 ve F-35 sorununun Donald Trump yönetiminde nasıl bir şekil alacağı ve yeni Trump yönetiminin yeni döneminde yaşananlara nasıl tepki vereceği merak edilen sorular arasında yer alıyor.

CAATSA YAPTIRIMLARI

Trump, yönetimiyle birlikte çözüm bekleyen bir diğer önemli husus ise ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Yasası (CAATSA) kapsamında Türkiye'ye uyguladığı ambargo. ABD'nin CAATSA yaptırımlarını Türkiye'ye uygulamasıyla birlikte bir NATO müttefikine uygulamasıyla da tarihe geçen yaptırımlar nedeniyle Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığını (SSB) ve Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir ile üst düzey yetkililerinden Mustafa Alper Deniz, Serhat Gençoğlu ve Faruk Yiğit'i yaptırım listesine eklenmişti. 

ABD'nin hasımlarına yönelik yaptırım uygulamak üzere bir çerçeve yasa olan CAATSA yasası, hasım olarak Çin'i zikretmeyip sadece Rusya, İran ve Kuzey Kore'ye yönelik yaptırımları içeriyor. Trump'ın tekrar başkanlığa başlamasıyla CAATSA yaptırımları konusunda da bir ilerleme kaydedilmesi öngörülüyor.

F-16 YENİLEME VE ALIM SÜRECİ

Türkiye'nin hava filosunu daha etkin hale getirmek için ABD'den talep ettiği F-16 satışına ilişkin geçtiğimiz aylarda olumlu adımlar atılmış, F-16 satışına ilişkin Kongre'deki inceleme ve itiraz süreci aşılmıştı. 

Türkiye, ABD'den 40 adet yeni F-16 Blok 70 savaş uçağı ve envanterindeki 79 uçak için ise modernizasyon kiti talep etmişti. Geçen yıl bazı Kongre üyelerinin F-16'ların satılmasını şarta bağlayan ek maddeleri ABD Savunma Bakanlığı Bütçe tasarısından çıkarılmıştı. Trump yönetimiyle birlikte F-16 sürecinde bir aksama yaşanmadan tahmin edildiği şekilde yürütülmesi gerektiği belirtiliyor.

TRUMP'IN TÜRKİYE İLE GEÇMİŞ BAŞKANLIĞI DÖNEMİNDEKİ İLİŞKİLERİ

Donald Trump'ın önceki başkanlığı döneminde Türkiye ile olan ilişkileri, önümüzdeki dönemde yaşanacaklara dair öngörüler ortaya çıkmaya başladı. 2017-2021 yılları arasında ABD'de başkanlık yapan Trump, arada pürüzler yaşanmasına rağmen Ankara ile ilişkilere önem veriyordu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'la sıcak bir ilişkisi olan Trump, 2017 ve 2019'da Erdoğan'ı iki kez Beyaz Saray'da misafir etti. Ancak Trump, samimi ilişkiye rağmen Türkiye'ye ekonomik yaptırımlar uygulamaktan ve diplomatik nezaketsizlikten de kaçınmadı.