Elazığ’ın Kalbindeki Işık: Çayda Çıra Oyunu

Elazığ’ın en köklü oyunlarından biri olan Çayda Çıra Oyunu, dünya çapında "Mumlu Dans" olarak da bilinir. Günümüzde de  düğünlerde, kına gecelerinde ve özel eğlencelerde mutlaka oynanır. Çayda Çıra oyunu, ellerinde tabaklar taşıyan oyuncular tarafından oynanır.

Tabaklarda yanan mumlar bulunur ve oyun boyunca bu mumlarla oynanarak çevredeki davetlilere de davet gönderilir. Oyuncular, ellerindeki mum dikili tabakları davetlilere sunarak onları oyuna katılmaya teşvik eder. Bu nazik davet, hem oyun hakkında bilgi vermek hem de oyuna katılımı sağlamak amacıyla yapılır.

Özel Haber: Aylin Solmaz 

ÇAYDA ÇIRA OYUNUNUN EFSANESİ

Oyunla ilgili yörede birden fazla efsane anlatılmaktadır. Bunlardan biri, Orta Asya’dan göç eden bir Türk boyunun Harput’a yerleşmesiyle başlar. Bir aşık, geceleri çıra (meşale) ile sevdiğine mesaj verir ve gizlice buluşurlar. Ancak bir gün, görücüler gelir ve kız istenir. Düğün hazırlıkları yapılır ve kırk gün, kırk gece boyunca düğün kutlamaları yapılır. Ancak gelin, düğün alayıyla yola çıktığında, atı ürker ve gelin derenin sularına düşerek kaybolur. Damat, gelini bulmaya çalışırken büyük bir üzüntü içinde ağıtlar yakar.

Başka bir efsaneye göre ise, Elazığ’da bir köyde, bir genç kız ve oğlan arasında gizli bir aşk başlar. Kız, geceleri ışık yakarak oğlanı haberdar eder ve oğlan da bu ışığı takip ederek suyun üzerinden kızla buluşur. Fakat bir gece, kızın yaktığı ışığı babası söndürür. Genç, suyun ortasında kaybolur. Kız, oğlanın kaybolduğunu fark edince, kendini sulara atar. Bu trajik olay sonrası, köylüler ışıklar yakarak kaybolanları arar, ancak bir türlü bulamazlar. Bu acıklı hikaye, Çayda Çıra oyununa ilham vermiştir.

BİR DİĞER EFSANE: AY TUTULMASI VE MUMLAR

Elazığ’ın Uluova köyünde bir başka efsane vardır. Burada bir düğün kutlaması sırasında, gece ay tutulur ve davetliler bu durumu uğursuzluk olarak görüp tedirgin olurlar. Pembe Ana, düğünün neşesinin kaçmaması için ani bir şekilde harekete geçer, mumları toplar ve tabaklara dizer. Davetlilere mumları vererek ellerine tutuşturur ve başında geçerek oynamaya başlar. Zifiri karanlıkta, mumların ışığı her yeri aydınlatır, suyun üzerine yansıyan mum ışıkları, davetlilerin coşkusunu arttırarak eğlencenin devam etmesini sağlar.