Okul Öncesi Dönemde Mahremiyet Eğitimi

Mahremiyet eğitimi, çocukluktan itibaren öğrenilmesi gereken, bireylerin kendi ve başkalarının özelinin ve haklarının ne olduğunu bilmesi, bu hakların ve özel alanının sınırlarını belirlemesi ve sosyal çevresinde kendi özel haklarını ve özel alanını savunabilmesi ve koruyabilmesidir.

Çocuk Gelişim Uzmanı Dilan Köçer ile Bakış Haber olarak yaptığımız röportajda, mahremiyet eğitiminin önemi ve okul öncesi dönemde nasıl verilmesi gerektiği konuşuldu.

HABER: Pınar Gürler Yurt

MAHREMİYET EĞİTİMİ NEDEN ÖNEMLİDİR?

Mahremiyet eğitimi, özellikle küçük yaşlardaki çocukların kendi özel alanlarını bilmeleri ve yabancı birileri bu alana müdahale etmek istediğinde bu alanı koruyabilmeleri için oldukça önemlidir ifadelerini kullanan Çocuk Gelişim Uzmanı Dilan Köçer, “Özellikle günümüzde sık sık duyduğumuz çocuklara taciz, tecavüz vakalarının gidişatına dur demek açısından çocuklara mahremiyet eğitimim verilmesi şarttır. Mahrumiyet eğitimi, çocuklarının ruhsal ve cinsel sağlıklarının korunması açısından son derece önem taşımaktadır” dedi.

MAHREMİYET EĞİTİMİ ÇOCUKLARA KAÇ YAŞINDAN İTİBAREN VERİLMELİDİR?

Mahremiyet eğitimine 2 yaşından itibaren öncelikle aile tarafından farkındalık oluşturmak amacıyla başlanmalıdır şeklinde konuşan Uzman Köçer, “Okul öncesi dönemde 3-6 yaş aralığında tam olarak verilmelidir. Mahremiyet eğitimi okul öncesinde mutlaka verilmelidir. Böylece okula başlayarak güvenli ortamından ayrılan çocuk, kendi özelini yabancı bir ortamda koruyabilecektir” diye konuştu.

MAHREMİYET EĞİTİMİ HANGİ AŞAMALARLA KAZANDIRILMALI?

 Çocuklara Mahremiyet Eğitimi 3-4 yaşına kadar davranış olarak kazandırılmalı, 3-4 yaşından sonra yavaş yavaş bedenini  koruma ve duygularını kontrol edebilme bilinci verilmelidir ifadelerini kullanan Köçer, maddeler halinde açıkladı;

 1- Bedenini Tanımlama

 Çocuğa 3-4 yaşından itibaren,  kendi bedeni hakkında bilgi verilmelidir.  Kolları, gözleri, ağzı, kulakları nasıl öğretiliyorsa özel bölgeleri de bu organlar gibi anlatılmalıdır.

2- Özel Alan Tanımlama

 Çocuğun kendi özel alanını koruyabilmesi için öncelikle bu alanı çocuğa tanımlamak gerekmektedir. Vücudun kişiye özel olan bölgeleri, bu bölgelerin gizlenmesi gerektiği, çocuğa iki yaşından itibaren yavaş yavaş anlatılabilir. Bu alanın başkalarından gizlenmesi ve anne-baba ve doktorlar dışında bu bölgeye kimsenin dokunmaması gerektiği çocuğa öğretilmelidir.

3- Dokunulması Yasak Olan Yerlerin Refleksi Kazandırılmalı

 3-4 yaşından itibaren çocuğun genital bölgelerine olan temas azaltılmalıdır. Mümkün olduğunca çocuğun tuvalet sonrası ve banyoda genital bölgesini yıkama/temizleme görevi çocuğa verilerek özel bölgelere olan  temas kesilmelidir. 

Banyo yapılırken 4 yaşından itibaren çocuğun iç çamaşırı ile olmasına dikkat edilmelidir.

4- Vücudum Görülmemeli Hissi Kazandırılmalı

 Daha bebekken bile çocuğun kıyafetleri, bezi başkalarının olduğu alanda değiştirilmemelidir. Alışveriş merkezlerinde, mağazalarda çocuk kıyafetleri ulu orta yerde değil kabinlerde değiştirilmelidir.

5- Tuvalette Benden Başkası Olmamalı Bilinci

 4 yaşından itibaren çocuğa, tuvalete tek başına girmesi alıştırılmalıdır. Tek başına tuvalete girme alışkanlığı çocuğun kendini koruma davranış refleksini geliştirecek ve çocuğun kendini koruma duygusunu güçlendirecektir.

6-Odanıza İzin Alarak Girmesi Gerektiğini Öğretme

Çocuklara 4-5 yaştan itibaren anne-babanın odası kapalı ise odaya kapıyı çalarak ve izin alarak girmesi gerektiği öğretilmelidir. Çünkü bu oda anne-babanın özel alanıdır ve özel alanlara girişte izin alınmalıdır. Çocuğun odasına girerken kapısının çalınması çocuğa iyi bir model olmak açısından önemlidir.

DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Mahremiyet eğitimi verilirken dikkat edilmesi gerekenleri Uzman Köçer sıraladı:

•            

Mahremiyet eğitimi çocuklar endişelendirilmeden verilmelidir. Günlük yaşamın içinde, çocukların rahat oldukları bir ortamda verilmesi çocukların daha sakin olması ve anlamaları için faydalı olacaktır.

•             Mahremiyet eğitimi verilirken ayıp, günah kelimeleri kullanılmamalıdır.

•             Mahrem eğitimi verilirken öncelikle özel(mahrem) alanlarının ne olduğu çocuğa doğru bir şekilde tanımlanmalıdır. Vücudun dudak, bacak, göğüs, popo gibi yerleri mahrem alana girmektedir.

•             Vücudun özel bölgelerinin(cinsel organlar/göğüs) gizlenmesi gerektiği 2 yaşlarından itibaren çocuğa ara ara hatırlatılarak öğretilebilir.

•             Anne-babaların çocuğa dokunacakları sırada ona nedenini açıklayıp, izin almaları çocukta beden ve özel alan algısının gelişmesini sağlayacaktır.

•             Anne-babalar veya akrabalar, çocukları severken, oyun oynarken mahrem bölgelerle ilgili şaka yapmaktan kaçınmalıdır.

•             Çocukları giydirirken başka bir odaya geçmek mahremiyet algısının oturmasına yardımcı olur. Böylece çocuklar bedenlerini herkesin görmemesi gerektiğini bilirler.

•             Çocuklara ne kadar yakın akraba veya arkadaş olursa olsun, mahrem bölgelere bakmak, dokunmak istemenin yanlış bir davranış olduğunu ve bunu kimsenin yapmaması gerektiği belirtilmelidir. Böyle bir durum başlarına geldiğinde itiraz etmeleri, bedenlerini korumaları, bağırmaları, yardım istemeleri ve kaçmaları gerektiği söylenmelidir.

•             İstismar gibi bir durum söz konusu olduğunda anne-babalarına söylemeleri çocuklara açıkça belirtilmelidir. Bunun utanılacak bir şey olmadığı, kimsenin onu yargılamadığı ve anne-babaların yardım etmesinin normal olduğu söylenmelidir.

•             Çocuklara “HAYIR” diyebilme davranışı kazandırılmalıdır.